اصل یادگیری اکتشافی

خلاصه :

این روش که در حقیقت مى توان آن را روش آموزش براى یادگیرى اکتشافى نامید، به طور عمده بر فرض هاى نظریه سازندگى یا ساختن گرایى استوار است که طبق آن، یادگیرنده خودْ کشف کننده و سازنده دانش است.

بنابراین، مى توان روش آموزش براى یادگیرى اکتشافى را به صورت زیر تعریف کرد:

رویکردى به آموزش که از طریق آن یادگیرندگان تشویق مى شوند تا با محیط خود به تعامل بپردازند; یعنى در آن به کاوشگرى و دستکارى اشیا، دست و پنجه نرم کردن با سؤالات، یا انجام آزمایش اقدام کنند، و در نتیجه، به فهم یک موضوع برسند.

فعالیت هاى یادگیرى متعددى وجود دارند که معلم مى تواند از راه واداشتن دانش آموزان به انجام آنها، هدف هاى یادگیرى اکتشافى را تحقق بخشد. از جمله این اقدامات مى توان انجام آزمایش در آزمایشگاه و تحقیق کتابخانه اى را نام برد. پس، آموزش اکتشافى به یک روش یا فن آموزشى خاص گفته نمى شود، بلکه اقدامات بسیارى وجود دارند که معلم مى تواند به کمک آنها یادگیرندگان را به هدف هاى یادگیرى اکتشافى رهنمون کند.

فواید روش یادگیرى اکتشافى

روش یادگیرى اکتشافى فواید بسیارى دارد. در ذیل، به برخى از فواید این روش اشاره مى شود:

1. موضوع درس را قابل فهم تر مى کند.
2. فراموشى را به حداقل مى رساند.
3. پیشرفت دانش آموز را از سطوح ابتدایى دانش به سطوح بالا، ساده تر مى کند.
4. براى کامل ترین شیوه تفکر زمینه سازى مى کند.
5. این شیوه تدریس به درک شهودى منتهى مى شود که هم براى دانش آموز لذّت بخش است و هم اعتماد به نفس او را افزایش مى دهد.
6. در دانش آموز نگرش مناسبى نسبت به موضوع درسى معین و یادگیرى به طور اعمّ ایجاد مى کند.
7. انگیزش دانش آموزان را تقویت مى کند.
8. باعث مى شود که دانش آموزان در تمام آزمون ها نمرات بالاترى بیاورند.

براى طرفداران روش اکتشافى، نتایج مثبت مزبور را مى توان معلول این واقعیت دانست که این دانش آموزان فعّالانه در یادگیرى شرکت دارند، و این به نوبه خود به درک عمیق تر و حافظه بهتر مى انجامد. دیگر اینکه، کوشش هاى فکرى خود را صرف کشف مفاهیم ملهم از خود مى کنند و بدین سان، براى آنچه که یاد گرفته اند ارزش بیشترى قایل مى شوند.